Jubileusz 55-lecia UPPL odbył się w ramach Śląskiego Sympozjum w Katowicach w dniach 30.09 – 2.10. 2022 r.
JUBILEUSZ 50-lecia UPPL Kraków, rozdział w XVII Almamachu SPEKTRUM ” Z biegiem lat – historia UPPL”
UPPL historia i teraźniejszość
Historia UPPL
Dzięki wieloletnim, uporczywym staraniom lekarzy, uprawiających twórczość literacką, w końcu lat 60. władze PRL wyraziły wreszcie zgodę na to, aby takie stowarzyszenie mogło powstać. Wcześniej uważano, że lekarze powinni zajmować się wyłącznie leczeniem, a nie pisaniem. W ogóle wszelkie poza-zawodowe zainteresowania lekarzy traktowane były jako całkiem zbędne, a nawet dziwaczne. Dziś trudno to zrozumieć, ale nie pozwalano nam tworzyć żadnych „związków elitarnych” i konsekwentnie sprzeciwiano się reaktywowaniu Izb Lekarskich. Jedynym oficjalnym przedstawicielem zarówno lekarzy, jak też wszystkich osób, zatrudnionych w ochronie zdrowia (bez względu na ich wykształcenie i kwalifikacje) był Związek Zawodowy Pracowników Służby Zdrowia.
Władze państwowe ostatecznie doszły do wniosku, że „lekarskie pisanie” nie stanowi żadnego zagrożenia dla zawodu i zezwoliły na powołanie Unii Polskich Pisarzy Medyków (UPPM) pod patronatem, a także kontrolą ówczesnego Zarządu Głównego ZZPSZ. Stało się to podczas Założycielskiego Zjazdu, który obradował w Radziejowicach dn. 6-7. X.1967 roku. Wśród założycieli znaleźli się pisarze o znanych już nazwiskach i znaczącym dorobku literackim: Jerzy Pomianowski, Stanisław Lem, Danuta Bieńkowska, Jerzy Lutowski, Stanisław Sterkowicz, a wkrótce swój akces do Unii zgłosili także profesorowie – Julian Aleksandrowicz, Bolesław Górnicki, Henryk Gaertner, Kazimierz Czyżewski, Witold J. Kapuściński, Maciej Wit-Rzepecki oraz wielu innych.
Zostało odgórnie ustalone, że do UPPM mają prawo należeć nie tylko lekarze, lecz wszyscy „uprawiający literaturę” członkowie ZZPSZ. Ten układ wprawdzie nie był całkiem zgodny z założeniami Światowej Unii Lekarzy Pisarzy (UMEM), do której należała również UPPM, ale z czasem sprawa ta jakoś przycichła; składki członkowskie były opłacane terminowo (za 50 członków w walucie wymienialnej), a władze UMEM przymykały oczy na tę „polską specyfikę”. Trzeba przyznać, że UPPM pomimo wielu uzależnień od władz PRL, cenzury i ZG ZZPSZ – rozwijała się dość dynamicznie. W latach siedemdziesiątych XX wieku liczyła już ponad 70 członków i wtedy zaczęły powstawać grupy regionalne. Po usilnych i długotrwałych staraniach Grupy Łódzkiej, uzyskaliśmy w 1978 roku zgodę na wydawanie własnego Almanachu–SPEKTRUM. Dwa pierwsze tomy stanowiły nie-kwestionowaną „łódzką własność”, ale już od trzeciego tomu (wyd. w 1981 r.), almanach stał się wydawnictwem dostępnym całej Unii. Warto wspomnieć, że SPEKTRUM przetrwało do dziś i do chwili obecnej UPPL wydała już osiemnaście Almanachów.
Ogłoszenie stanu wojennego, spowodowało zawieszenie działalności UPPM aż na 3 lata. Po tym czasie też nie było łatwo i ponowna rejestracja Unii nastąpiła dopiero w 1985 roku. Przyjęliśmy wtedy nazwę Unia Polskich Pisarzy Lekarzy, a nowo wybrany zarząd opracował statut, zgodny z założeniami UMEM. Odnowiona Unia początkowo liczyła zaledwie 35 członków, z czego Grupa Łódzka stanowiła prawie 1/3 całości. Wprawdzie siedziba zarządu nadal mieściła się w Warszawie, ale już nie przy ZG ZZPSZ, który w tym czasie przestał sprawować mecenat nad UPPL, a to oznaczało jednoczesne cofnięcie wszelkich dotacji. Trudno opisać trudności, z jakimi przyszło się nam wówczas zmierzyć. Jedynie dzięki ofiarności i wielkiemu zaangażowaniu naszych kolegów, Unia jakoś przetrwała. Po następnych wyborach tj. w roku 1990, gdy prezesem została Dr med. Barbara Szeffer-Marcinkowska, siedzibę Unii przeniesiono do Łodzi.
Obecnie Unia zrzesza 71 członków (stan na dzień 5.09.2023) – wyłącznie absolwentów Akademii Medycznych. Zarząd przekazuje swym członkom bieżące informacje w komunikatach, rozsyłanych 4-5 razy w roku drogą elektroniczną. Poza tym od wielu lat jesienią (wcześniej wiosną i jesienią) odbywały się zjazdy i/lub sympozja w różnych miastach kraju. W ostatnich kilkunastu latach spotykamy się raz w roku jesienią. Spotkania te umożliwiają nawiązywanie bliższych kontaktów z różnymi środowiskami regionalnymi oraz zapoznawanie się z ich historią i kulturą. Podczas sesji sympozjalnych wygłaszane są referaty, tematycznie związane z aktualnymi hasłami sympozjum. Zjazdy i sympozja UPPL pozwalają zacieśniać kontakty między członkami, umożliwiają prezentacje ich dorobku, a warsztaty literackie, dyskusje itp. przyczyniają się do doskonalenia twórczości.
Warto też wspomnieć, że nasza Unia już trzykrotnie organizowała w Polsce kongresy międzynarodowe (UMEM): 18 kongres w 1973 roku w Warszawie pod hasłem Lekarz i pokój, 44 kongres w 2000 roku w Łodzi. Tematyka obrad to: rola literatury pięknej w kształtowaniu postaw lekarzy oraz inspiracje wielokulturowe w literaturze. Ostatni Polski, 54 kongres UMEM zorganizowano w Płocku.
UPPL utrzymuje się wyłącznie ze składek członkowskich, a koszt wszelkich zjazdów oraz publikacji uczestnicy ponoszą sami. Poza wspomnianymi już almanachami, w latach 1994-95-96 ukazały się trzy edycje tzw. „Skarbczyków” (w każdym roku po pięć tomików formatu A-6), a po zakończeniu tej serii zaczęliśmy wydawać ZESZYTY UPPL. Do chwili obecnej ukazało się 40 zeszytów. O roku 2018 Unia wydaje także almanachy pod wspólnym tytułem „spotkanie ze słowem”, będące pokłosiem sympozjów UPPL. Do tej pory wydano trzy takie almanachy. Przez 7 lat Unia Polskich Pisarzy Lekarzy miała w Gazecie Lekarskiej swoją stronę, na której zamieszczano najważniejsze sprawozdania i komunikaty, ogłaszano konkursy literackie oraz prezentowano sylwetki lekarzy-pisarzy, a także wydawane przez nich książki. Od kilku lat informacje te ukazują się w kolejnych, wybranych numerach czasopisma w zależności od zaistniałych zdarzeń, których sprawcą są członkowie UPPL. Od 2016 roku istnieje strona internetowa Unii – uppl.pl, którą założył i prowadzi Waldemar Hładki. Także w 2016 roku została założona biblioteka UPPL w siedzibie ZG UPPL w Krakowie. Założycielem i opiekunem biblioteki jest Waldemar Hładki. Katalog ponad tysiąca woluminów jest dostępny na stronie internetowej uppl.pl, w zakładce biblioteka. Co 4 lata odbywają się wybory władz UPPL.
Powyższy tekst został napisany z okazji 35 lecia UPPL (2002) przez ówczesną Prezes UPPL Barbarę Szeffer Marcinkowską i zaktualizowany w 2015, 2017, 2021 i 2023 roku przez obecnego Prezesa UPPL Waldemara Hładkiego.
PREZESI UNII POLSKICH PISARZY LEKARZY:
- Jerzy Pomianowski (1967-1969)
- Grzegorz Fedorowski (1970-1971)
- Jerzy Lutowski (1971-1976)
- Witold Kapuściński (1977-1978)
- Marcin Łyskanowski (1979-1983)
- Piotr Müldner-Nieckowski (1984-1989)
- Barbara Szeffer-Marcinkowska (1990-2002)
- Marek Pawlikowski (2003-2014)
- Waldemar Hładki (2015-2026)